Probiotyki i COVID-19

Badania nad przeciwwirusowym potencjałem bakterii probiotycznych są wciąż w początkowym stadium, ponieważ mechanizmy, dzięki którym bakterie mogą zwalczać wirusy, pozostają w dużej mierze niezbadane. Istnieje niewiele dowodów na to, że mikrobiom lub probiotyki mogą bezpośrednio zmniejszyć wskaźnik zakażeń wysoce zakaźnym SARS-COV-2. Dlatego sugeruje się, że wpływ probiotyków na działanie tego wirusa nie polega na bezpośrednim hamowaniu samego wirusa, ale na wsparciu układu odpornościowego w jego walce z tym wirusem.

Mikrobiota jelitowa a odpowiedź przeciwwirusowa

Wiadomo jednak, że mikrobiota wpływa na odporność nabytą, która warunkuje m. in. odpowiedź antywirusową, na przykład poprzez aktywację i różnicowanie limfocytów typu T poprzez specjalne komórki dendrytyczne w jelitach. Limfocyty pomocnicze typu Th1 są niezbędne dla odpowiedzi immunologicznej przeciwko infekcjom wirusowym.

Potencjał immunomodulacyjny probiotyków ilustrują badania skuteczności szczepień, które wykonuje się, aby uzasadnić stosowanie suplementów lub żywności specjalnego przeznaczenia medycznego wzmacniających obronę przed patogenami u osób zdrowych.

Przeprowadzony w 2018 roku przegląd przeprowadzonych badań objął 26 randomizowanych badań klinicznych u ludzi, w których wzięło udział w sumie 3812 uczestników. Przebadano wpływ 40 różnych szczepów probiotycznych na odpowiedź na 17 różnych szczepionek. W około połowie badań odnotowano korzystny wpływ probiotyków. Ze względu na różnice między badaniami dotyczącymi szczepu, dawki, żywotności i czasu trwania nie można wysnuć jednoznacznych wniosków, jednak autorzy sugerują, że probiotyki działają:

• wspomagająco na układ odpornościowy,
• poprawiają skuteczność szczepienia,
• wydłużają czas trwania ochrony antywirusowej (1).

Wspomagający wpływ probiotyków na układ odpornościowy wykazano także w badaniu osób z zakażeniem górnych dróg oddechowych. Chociaż w badaniach występuje również duża różnorodność użytych produktów i ich konfiguracji, podkreślono, że probiotyki są lepsze niż placebo w zmniejszaniu liczby uczestników doświadczających epizodów ostrego zakażenia górnych dróg oddechowych, a czas trwania epizodu jest krótszy o niemal 2 dni (2).

Mikrobiota jelitowa a COVID-19

W badaniu w Wuhan, gdzie rozpoczęła się pandemia, spośród 204 pacjentów ponad połowa zgłosiła objawy ze strony układu pokarmowego, w tym brak apetytu, biegunkę, wymioty lub ból brzucha. Naukowcy wysuwają hipotezę, że główny receptor dla koronawirusów, enzym konwertaza angiotensyny 2 (ACE2) odpowiada za towarzyszące chorobie dysfunkcje jelitowe. Receptory ACE2 są wszechobecne i występują w sercu, naczyniach krwionośnych, jelitach, płucach, nerkach, jądrach i mózgu. Wobec tego, Chińska Narodowa Komisja Zdrowia i Krajowa Administracja Tradycyjnej Medycyny Chińskiej zaleciły probiotyki w leczeniu pacjentów z ciężką infekcją COVID-19, aby utrzymać równowagę mikrobiologiczną i zapobiec wtórnej infekcji bakteryjnej.
Nie ma jednak twardych dowodów na to, że modulacja mikrobioty jelitowej odgrywa rolę terapeutyczną u pacjentów z COVID-19 (3).

Piśmiennictwo:

1. Zimmermann P, Curtis N. The influence of probiotics on vaccine responses – A systematic review. Vaccine 2018;36:207-13.
2. Hao Q, Lu Z, Dong BR, Huang CQ, Wu T. Probiotics for preventing acute upper respiratory tract infections. The Cochrane database of systematic reviews 2011:Cd006895.
3. Gao QY, Chen YX, Fang JY. 2019 Novel coronavirus infection and gastrointestinal tract. J Dig Dis 2020.